GÜZEL SAN‘ATLAR (1)

(...dünden devam)

Hz. Peygamber'in: "Kur'ân'ı seslerinizle güzelleştiriniz" meâlinde bir hadisi vardır. Buna göre Kur'ân'ı doğal musikisi ile okumak güzeldir. Ama Kur'ân'ı şarkı melodileriyle okumak doğru değildir. Zaten Kur'ân'ın tabii bir musikisi vardır. Kur'ân musikisini Türk ve Mısırlı hafızlar gayet iyi bilirler.

Hayvan ve insan resmi yapmanın caiz olmadığına dair bir Kur'ân âyeti yoktur. Bu konuda bazı hadisler varsa da bunların Peygamber sözü olmaktan çok Tevrat'tan esinlenmiş rivayetler olduğu anlaşılmaktadır. Bunlar gerçekten hadis olsa dahi, amacı, tapmak amaçlı resim ve heykellerdir. Tapmak için olursa resmi duvara asmak günah olur. Ama hatıra için duvara resim asmakta bir sakınca yoktur. Dediğim gibi: Şimdi herkesin evinde televizyon var. Televizyon resimden, görüntüden başka bir şey mi yansıtır? Artık bu tür şeyler bugünün sorunu değildir.

Kur'ân sanatı yasaklamamış, tam tersine teşvik etmiştir. Hat sanatı, mimari, tekke musikisi güzel sanatlardandır.

Biraz ayrıntı:

“İnsanlardan kimi var ki, bilgisizce (insanları) Allah'ın yolundan saptırmak ve onunla alay etmek için boş hadîsi (eğlence sözünü) satın alır. İşte onlara küçük düşürücü bir azâb vardır.” (Lokman: 57/6)

Âyette geçen lehv eğlence, boş şey, hadîs: söz; leh­ve’l-hadîs: eğlence sözü, boş lakırdı, gevezelik demektir. Leh­ve’l-hadîsin ğinâ (şarkı) olduğu konusunda İbn Abbâs, İkrime ve Sa‘îd ibn Cübeyr’e dayandırılan rivâyetler vardır. Fakat bu rivâyetler zayıf, âhâd haberleridir (Hâzin: 5/213-214). İbnu’l-Arabî de: “Bu konudaki rivâyetlerin hiçbiri doğru değildir. Çünkü bunların râvî­lerine güvenilmez. En doğrusu, âyetteki lehve’l-hadîs’in bâtıl söz, gevezelik anlamına geldiğidir.” Diyor (Ahkâmu’l-Kur’ân: 3/1482).

Bulunduğu bağlama bağlı olan âyet, boş laflara dalarak Kur’ân’ı dinlemeyen inatçı, kibirli inançsızların durumunu canlandırmaktadır.

Müziğin hikmetlisi, ruhaniyet tarafına cezbedeni vardır. Bunlar güzeldir. Lehve’l-ha­dîsdeğildir. Ama şehveti tahrîk eden, insanı günâhlara kışkırtan müzik elbette lehve’l-hadîs sayılır. İbnu’l-Arabî şöyle diyor:

“Taberî’nin ‘Lehve’l-hadîs davuldur’ görüşüne gelince: Davul iki kısma ayrılır. Savaş davulu, oyun davulu. Savaş davulunda bir sakınca yoktur. Çünkü ruhları coşturur, düşmanı korkutur. Oyun davulu da tef gibidir. Nikâh ilân eden diğer eğlence âletleri (çalgılar) da böyledir. Bunların nikâhta kullanılması caizdir. Çünkü sözü güzelleştirir, çirkin lâflardan korur.”

“Kaynât (şarkıcı kadınlar)a gelince: Kişinin câriyesini dinlemesinin caiz olduğunu söylemiştik. Çünkü câriyenin dışından ve içinden hiçbir şey, kendisine harâm değildir. Onun sesinden yararlanması nasıl men‘edilir?” (Ahkâmu’l-Kur’ân: 3/1482)

(devamı yarın..)