MEHRİN MAHİYETİ (1)

Muhterem Hocam; günümüzde nikah esnasında verilen mehr'i nasıl yorumlamalı? Nikah kıyılırken şart mıdır, yoksa günümüzde yapılan masrafların karşılığı mıdır? Saygılarımla...

Cevap: İşin özü şudur. Mehr evlenirken başana verilmesi gereken paradır. Bayan aldığı mehirle kendisine kıyafet alır, takı alır. O para kendi malıdır, kendisinin bir çeşit teminatıdır.

Aslında mehr, evlenirken kadına yapılan masraflardır. Şimdi konuyu ayrıntı ile açıklayalım:

Evlenmede erkek, kadına mehr verir. Mehrin miktarı iki tarafça tespit edilen miktardır. Aslında evlenecek adamın kadına vereceği mehr, kadın için alınacak ziynet eşyası, giysi ve sair harcamalardır. Kadın erkekten alacağı bu parayı kendisi için istediği gibi harcar. Artık erkek ona ayrıca ziynet eşyası, giysi, takı vb. almak zorunda değildir. Ama düğün esnasında kadına hediye edilen altın ve benzeri eşya, mehr değildir. Şayet evlenmede bu masrafların hediye değil de mehre dâhil olduğu söylenmiş ise o zaman erkek haklıdır. Takılan takılar, yapılmış olan masraflar erkeğin kadına vereceği mehr sayılır. Ama bu hediye eşyadan ayrı olarak mehr kesilmiş ise, o zaman va'dedilen paranın, ayrıca ödenmesi gerekir. Kur'ân, boşanma durumunda erkeğin, karısına verdiği parayı ve eşyayı geri almamasını vurgulamaktadır. İşte âyetin meali:

"Bir eşin yerine başka bir eş almak istediğiniz takdirde, onlardan birine (evvelki eşinize) kantarlarca mal vermiş olsanız dahi verdiğinizden hiçbir şeyi geri almayın. İftira ederek ve açık günâha girerek verdiğinizi alacak mısınız? Nasıl alırsınız ki, birbirinize geçmiş (içli dışlı olmuş) idiniz ve onlar, sizden sağlam te’mînât almışlardı." (Nisa Suresi: 20-21)

Müt‘a ve mehr:

Mehr belirtilmeden nikâhı kesilmiş, fakat henüz kendisine dokunulmadan boşanmış olan kadına mehr değil, müt‘a verilir. Nikâhta mehr belirtilmiş ve dokunulmadan boşanmış kadına da, Bakara 237. âyetin hükmünce, belirtilmiş olan mehrin yarısı verilir. Birleşmeden sonra boşanmış kadınlara gelince: Şâyet nikâh kıyılırken mehr belirtilmiş ise mehrin tamamı ödenir. Nikâhta mehr belirtilmemiş ise bunlara da dengi olan kadınların mehri verilir.

(devamı yarın..)