KİBİR (3)

(...dünden devam)

“Kâfirler sadece bir gurur (hayal ve aldanma) içindedirler. (Mülk: 20) âyetinde inançsızların, gurur yani ham hayal içinde oldukları vurgulanmakta; “Dünyâ hayatı gurur metâ'ından (aldatıcı bir zevkten) başka bir şey değildir.” (Âl-i İmrân: 185, Hadîd: 20) âyetinde de şu yakın hayâtın bir gurur, aldanma, oyalanma olduğu belirtilmektedir.

Ğurûr: aldatma, aldanma; ğarûr: çok aldatıcı demektir. İnsanı aldatan her şey: mal, mevki, şehvet ve şeytân bu sıfatla anılır. Aldatıcı olması bakımından câzibesiyle dünyâ yaşamı da ğarûr olarak nitelendirilmiştir. Âyetlerde ğarûr, çekiciliğiyle insanı aldatan dünyâ veya müfessirlerin çoğunluğunun kanısına göre şeytândır. Fâtır Sûresi’nde bu kelimenin hemen ardından: "Şeytân sizin düşmanınızdır, siz de onu düşman tutunuz." buyurulması, bu çok aldatıcının, şeytân olduğu görüşünü güçlendirir.

Demek ki insanın iki düşmanı vardır: Biri şu dünyâ hayatının çekiciliği, öteki de şeytândır. Bunların ikisi de insanı aldatıp cehenneme götürür. Tabii âyetin amacı, dünyâ hayatının kötü olduğunu ve dünyâdan el etek çekmek gerektiğini söylemek değildir. Kur’ân, dünyâ için çalışmayı, kazanmayı, fakat dünyâyı temel amaç edinmemeyi öğütler. Dünyânın geçici olduğunu bilerek dünyâ tutkusunu kalbe yerleştirmemek, âhiretin sürekli olduğunu düşünüp onu kazanmağa çalışmak gerekir. Âhiret de dünyâ da kazanılır. Huzur ile ibâdet etmek için insanın zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Başkasına muhtacolmamak için çalışıp kazanmalı, fakat dünyânın bir gaye değil, âhiretin aracı olduğunu bilmeli, gönlüne dünyâ sevgisini değil, Allah sevgisini ve âhiret endişesini yerleştirmelidir.

Atın alnındaki beyazlık anlamına gelen ğurre bir hadîs-i şerîfte şöyle geçmektedir: “Siz, Kıyâmet gününde abdest alırken uzuvlarınızı güzel yıkamanızdan ötürü el-ğurru'l-muhaccelûnsunuz, yüzleriniz ve elleriniz parlar. İçinizden yapabilen, ğurresini (alnındaki beyazlığını) ve tahcîlini (el ve ayaklarındaki beyazlığını) uzatsın (organlarını iyi yıkasın).” (Müslim, Tahâret: b. 12, h. 34-35; İbn Hanbel, Müsned: 2/334, 362, 523) Hadîste Kıyâmet gününde abdest organlarında görünecek nûr, atın alnında ve ayaklarında olan güzel beyazlığa benzetilmiştir.

(devamı yarın..)