MÜT‘A NİKÂHI (12) 

(...dünden devam)

Ecel (süre): anılması gereken temel şartlardan biridir. Akit esnasında zaman şartı eksik kalmış, sonunda temettu‘ (geçici yararlanma) sözü kullanılmamış ise, bazılarına göre bu akid, normal sürekli nikâh olur; çünkü temettu‘ kelimesi olmadan akid, geçerli değildir.

Süre bir gün, birkaç ay veya birkaç yıl olabilir. Zamanın, sonu belli bir zaman olması gerekir. Günün belli bir zamanı için de akit yapılabilir. Ancak bu vaktin sonunun belli olması gerekir. Meselâ Öğleye kadar yahut akşama kadar gibi.

Akdin yapıldığı ay, ya da ondan sonraki ay gibi bir ay belirtebilir. (İçinde bulunduğumuz ay, ya da gelecek ay şeklinde bir zaman söyleyebilir). Böyle bir sınırlama yapmadan sadece “bir ay” derse, süre akdin yapıldığı günden başlar^[1] .

Şâhidlere gerek yoktur. Taraflar ta‘bîrleri doğru olarak kulanmağa yetenekli oldukları takdirde bu nikâhın, kadı (yargıç, evlendirme me’muru) önünde kıyılmasına da gerek yoktur.

Akid esnasında belirtilen müddetin sona ermesiyle nikâh sona erer, tarafların anlaşmasıyla da uzatılamaz. Ancak sürenin sonunda, yeni bir ücret ile yeni bir müt‘a yapılabilir.

Erkeğin kadına nafaka ve konut temini yükümlülüğü yoktur. Taraflar birbirlerine vâris de olamazlar. Bazılarına göre mîras hakkı akidde tesbit edilebilir. Müt‘anın bitmesinden sonra kadının, başka biriyle evlenebilmesi için bir süre beklemesi (iddet) gerekir. Bu süre, câriyenin iddeti gibi, normal iddetin yarısı, yani 45 gündür. Ancak erkeğin ölümü halinde bekleme süresinin normal iddet mi, yoksa câriyenin iddeti kadar mı olduğu hususu ihtilâflıdır. Çocuklar babaya düşer.

Ebû’l-Kasim Ca‘fer ibn Hasan Hillî, Şerâi‘u’l-İslâm’da müt‘a nikâhının sekiz hükmünü şöyle özetliyor:

“1) Akit esnasında süre ve mehr (ücret) zikredilmelidir. Süre söylenip de ücret söylenmezse akit geçersizdir. Ücret söylenip süre söylenmezse sürekli nikâh olur.

2) Bütün koşullar îcâb ve kabul esnasında söylenmelidir. Daha önce veya sonra söylenen koşullar, akit esnasında anılmazsa geçersizdir.

3) Meşhur görüşe göre bâkire olsun, dul olsun, ergen kız müt‘a yapabilir. Velîsinin itiraz hakkı yoktur.

(devamı yarın..)