MÜT‘A NİKÂHI (11)

(...dünden devam)

İmâmîlere göre müt‘a, bütün akidler gibi kabul ve îcâbdan ibaret kesin (lâzim=bağlayıcı) bir akiddir. Bu nikâh, nikâh akdi ve müt‘a (geçici yararlanma) kelimelerinin söylenmesiyle kıyılırsa da mutlaka bir süre ve ücret belirtilmelidir.

Müt‘a nikâhının dört rüknü vardır: Sîğa, mahall, ecel, mehr (ücret).

Sîğa: akitte kullanılacak sözlerdir ki îcâb ve kabul sözleri olmak üzere ikiye ayrılır. Îcâb sözleri: geçmiş zaman kipiyle söylenecek “Seninle evlendim”, “Seninle müt‘a yaptım”, “Seni kendime nikâhladım” sözleridir. Bunların hangisi söylense îcâb geçerlidir. Başka sözlerle olmaz. Mülk edinme, hibe veya kiralama gibi sözlerle icâb olmaz.

Kabul ise yapılan öneriyi kabul etmeyi gösteren bir sözdür. Bu da geçmiş zaman kipiyle söylenir: “Nikâhı, yahut müt‘ayı kabul ettim” gibi. Kısaca “Kabul ettim, yahut râzı oldum” demek de yeterlidir. Bu akde kabul sözü ile de başlanabilir. Erkeğin “Evlendim” sözüne karşılık kadın “Ben de seninle evlendim” dese olur.

Demin söylediğimiz gibi icâb ve kabulün geçmiş zaman kipiyle yapılması gerekir. Geleceği kastederek “Kabul ederim, râzı olurum” demek geçersizdir^[1] .

Mahall: müt‘a yapılacak erkek-kadındır. Müslüman erkek, müslüman, ya da Kitap ehli kadınla müt‘a yapabilir. Meşhûr görüşe göre mecûsî kadınla da müt‘a yapılabilir.

Müslüman kadın ise sadece müslüman erkekle müt‘a yapabilir. Putataparla (mecûsî ile), Hâricîler gibi Ehl-i Beyte düşmanlığını açığa vurmuş nâsıba ile (Ehl-i Beyt düşmanlarıyla) müt‘a yapamaz.

Zinâ kadınıyla müt‘a yapmak câiz ise de mekruhtur. Şayet yaparsa kadının fuhuş yapmasına engel olmalıdır.

Mehr (ücret): ise akit esnasında anılması gereken para veya maldır. Belirlenen ücret, ölçü, tartı ile, ya da görülerek, yahut niteliğiyle anlaşılan bir mal olmalıdır. Kadının rızâsı olduktan sonra malın azlığı zarar vermez. Bir avuç buğday veya dengi para dahi yeterli olabilir. Bu ücretin akit esnasında verilmesi gerekir. Ücret kaydı olmadıkça akid geçerli değildir.

Akdin bozuk (geçersiz) bir akid olduğu anlaşılırsa –meselâ kadının evli olduğu, yahut müt‘a yapılacak kadının, adamın karısının annesi veya bacısı olması gibi nikâh akdini geçersiz kılan bir durumda– eğer bu durum birleşmeden önce anlaşılırsa adam ücret ödemez. Vermiş olduğu ücreti geri alabilir. Ama birleşmeden sonra anlaşılmışsa ücret kadının hakkıdır, adam ücretin ödemediği kısmını da öder.

(devamı yarın..)