HUCURÂT SURESİ 2. AYET (3)

(...dünden devam)

Hadîslerin resmî derleme işi ancak Peygamber'in hicretinden yüz yıl sonra başlamış ve iki üç asır içinde tamamlanmıştır. Şimdi çeşitli bölgelere dağılmış bazı kimselerin bildikleri bu hadîsler, derlenmeden önce bunları bilmeyen ve bilmedikleri için de uygulamayan Müslümanların îmânları eksik miydi? Hâşâ, kimse böyle bir şey iddiâ etmemiştir. Hattâ o üç asır insanlarının, en hayırlı nesiller olduğu, Pey­gamber (s.a.v.) tarafından bildirilmiştir.

Demek ki "Bugün size dininizi olgunlaştırdım ve size olan ni‘metimi tamamladım.” (Mâide Sûresi: 3) âyetinin bildirdiği üzere din, bu hadîslerin bir iki asır içinde derlenmesinden sonra degil, fakat Peygamber'in hayâtı içinde tamam­lanmış ve yazılmıştır ki işte bu da Kur'ân'dır. Hadîsler, ihtiyâç olan yerde Kur'ân'ın açıklamasıdır. Peygamber (s.a.v.): "Ben de insanım, siz benim önümde dâvâlaşıyorsunuz. Belki içinizden biri, dâvâsını ötekinden daha güzel anlatabilir, birinin konuşması, ötekinden etkili olabilir. Ben onun sözüne bakarak bir Müslümanın hakkını ona vermiş olursam bilsin ki o, ateşten bir parçadır. Artık onu ister alsın, ister bıraksın.'' (Beyhakî, Diyât, Diyâtu ehli'ž-žimmeti, es-Sunen: 8/102; Tefsîru'l-Kāsimî, 5/1450) buyurmuştur, ve buyurmuştur ki:

''Ben de insanım. Size dininiz hakkında bir şey emredersem onu alın. Ama kendi görüşümle size bir şey emredersem, ben de bir insanım (yanılabilirim). (Nesâî, Kasâme: 47)

"Ben de bir insanım, insan düşüncesinde (zannında) hatâ da edebilir, doğru da olabilir. Ben size 'Allah böyle diyor' demedim ki. Ben aslâ Allah'ın üstüne yalan atmam." (Ebû Dâvûd, Diyât: 16)

Sahâbîler, bu durumu bildiklerinden, Peygamber'in kendi düşüncesiyle söy­lediği bir hususta önce bu sözün vahiy mi, yoksa kendi görüşü mü olduğunu sorarlar; kendi düşüncesi olduğunu söylediği takdirde, eğer kendileri başka türlü düşünüyorlarsa düşüncelerini söylerlerdi. (Muvatta', Kitâbu'l-Ukul: h. 2)

***