KUR’ÂN’DA TABΑAT TASVÎRİ (37)

(...dünden devam)

Düşüncemiz göklerdeki inceliklerde dolaştırıldıktan sonra bu kez de yerdeki hikmet ve yasalarına yöneltilmektedir: Allah’ın, Yeri yayıp döşediği, yerde yüksek dağlar, ırmaklar, çeşit çeşit meyveler yarattığı, her meyveyi (bitkiyi) de çift (ikili, erkekli, dişili) yaptığı, geceyi gündüzün üstüne örterek gündüzü geceye çevirdiği, yeryüzünde birbirine komşu kıt‘alar, bu kıt‘alar üzerinde üzüm bahçeleri, ekinler, bir kökten çıkıp çatallanmış veya kök üzerinde tek olarak dikilmiş hurma ağaçları bulunduğu, hepsinin aynı su ile sulandığı halde kiminin meyvesinin ötekinden üstün kıldığı, bunda düşünenler için ibretler bulunduğu vurgulanmaktadır.

“Allah odur ki gökleri, görebileceğiniz bir direk olmadan yükseltti” ifâdesinde iki anlam mümkündür: Ya gördüğünüz üzere Allah, gökleri bir direk olmadan yükseltti demektir. Bu takdirde “tervnahâ” cümlesinin öncesinden ayrı olması gerekir ki bu, nekre kelimelerden sonra gelen cümleler o kelimenin sıfatı olur kuralına uymaz. Bu kurala göre bu cümle, ‘amed'in sıfatıdır. O zaman âyette bir doğa yasasına işâret edilmektedir: Allah, gökleri, bizim görebileceğimiz bir direk olmadan yükselttiğine göre demek ki gök cisimlerini birbirinden uzakta tutan bir direk vardır ama bu direk, bizim görebileceğimiz türden maddî bir direk değil, gözle görülmeyen ma‘nevî bir direktir; yani bir güç, bir yasadır. Gök cisimleri arasında bir çekme gücü vardır. Her biri diğerini çeker. Cisimler arasındaki bu çekim gücüne: “Allah, göğü tutup yerin üstüne düşmesine engel olmaktadır." (Hac: 88(22)/65), "Allah yıkılmamaları için gökleri ve yeri tutmaktadır. Andolsun, yıkılsalar kendisinden sonra artık onları kimse tutamaz. Şüphesiz O, halimdir, çok bağışlayandır."(Fãtır: 43(35)/41) âyetlerinde işâret edilmektedir. Eğer yıldızlar arasındaki çekim gücünü dengeleyen başka bir güç olmasaydı, bütün yıldızlar, gezegenler birbiri üstüne düşer, evren yıkılırdı. Yüce Allah, evrenin yapı taşları olan yıldızlar, sistemler arasına, çekim gücünü karşılayan bir itme gücü de koymuştur. İşte gök cisimleri arasındaki bu itme gücü, cisimlerin birbiri üstüne düşmesini engelleyen ma‘nevî direktir. Allah bilir, âyette gökleri birbirinden yükselten, yani uzakta tutan görülmez direk ile bu itme gücüne işâret edilmektedir. Ancak çekme gücü fazla olsa, cisimler birbiri üstüne düşüp âlem yıkılır; itme gücü fazla olsa, cisimler birbirinden sonsuzca uzaklaşır, yine düzen bozulur.

(devamı yarın..)