İNTİHAR KADER MİDİR?

Selâmünaleyküm sayın hocam kafama takılan bir husus var, aydınlatırsanız bizleri, müteşekkir oluruz. Kader konusunda intihar nasıl gerçekleşir? İnsan iradesiyle ömrüne etki yapabilir mi? bunalıma girip intihar etmiş birisi kendi etkisiyle mi ömrüne son vermiştir, yoksa Rahman bu şekilde mi takdir etmiştir? Ömrü Allah tayin ettiğine göre intihar edenin ömrü dolmuş mudur, intihar etmese bile ölümü gelmiş midir? Saygılarımla...

Cevap: Kader, Allah’ın bilgisinden ibarettir. Allah, evrende olmuş ve olacak her şeyi bilir. O’nun bilgisine sonradan bir şey katılmaz. Zira sonradan bir şey katılsa, bu, O’nun bazı olayları bilmediği, o olaylar vuku bulduktan sonra onları öğrendiği, dolayısıyla O’nun bir zaman bazı şeyleri hâşâ bilmez (cahil) olduğu anlamına gelir ki Allah için asla böyle bir şey düşünülemez. Bütün evren olayları, zerreden küreye O’nun bilgi aynasının önündedir.

Allah’ın kaderinin iki yönü vardır: Biri bütünsel (küllî) iradeye dönük yönü, biri de cüz’î iradeye dönük yönü. Küllî iradeye dönük yönündeki kader olaylarında insanın müdahalesi yoktur. Kişinin bedeninin biçimi, ırkı, milliyeti, doğduğu ortam, kabiliyetleri. Bunlar küllî iradeye bağlıdır. İnsanın seçimine bağlı olmadığı için insan bunlardan ötürü sorumlu olmaz. Ama insanın isteğiyle yaptığı işler cüz’î iradeye bağlı şeylerdir. Kul isteyince bunları yapar. Yapma gücü yine Allah tarafından verilir ama kul seçiminden ötürü sorumlu olur. Takdir etmek, bizim anladığımız manada yazmak, çizmek değildir. Allah’ın, kişinin özelinde ve genelinde bulunan olayları bilmesi demektir. Allah zamanüstü olduğundan O’na göre öncelik ve sonralık da yoktur. Zaman bize göre önce ve sonra vasıflarını kazanır.

Özetle intihar eden kişi, kendi isteğiyle hayatına son vermiştir. Seçim kendisinden olduğu için sorumlu da kendisidir. Allah, kulun isteğine göre intihar eyleminin gerçekleşmesine imkân verir. Çünkü bu işler kulun cüz’î iradesine bağlı kılınmıştır.

Kula verilen ömür artmaz, eksilmez. Ömrünün ne suretle sona ereceği de Allah katında bellidir ama biz her şeyi zamanla ölçtüğümüz ve değerlendirdiğimiz için Allah’ın, faraza 40 yıl sonra falanın intihar edeceğini bilmesini, O’nun bu eylemi yazdığı şeklinde düşünürüz. Oysa O zamanüstüdür. Bize göre 40 yıl sonraki olay, Allah’a göre bir andan ibarettir. Bütün zamanlar O’nda birleşir.

İntihar eden, seçiminden ötürü sorumludur. Biz, bize gönderilmiş bulunan dinin hükümlerini uygulamakla yükümlüyüz. Kaderin esrarı ile uğraşmak, görevimiz değildir. Kadere inanırız ama kaderin ayrıntısına dalmanın, insanı çıkmaza sürükleyeceğini biliriz. İntihar haramdır, zina haramdır, “zina benim kaderim idi” deyip zina eden; “hırsızlık benim kaderimdir” deyip hırsızlık eden; “öldürmek benim kaderimdir” deyip adam öldüren sorumluluktan kurtulamaz.