MİRAS TAKSİMİ İLE İLGİLİ BİR TEFSİR SORUSU (1)

Selâmün aleyküm...

Soru-1=11 - Allah size evlatlarınızın miras taksimini şöyle emrediyor: Çocuklarınızda, erkeğe iki kadın payı kadar, eğer hepsi kadın olmak üzere ikiden fazla iseler, bunlara mirasın üçte ikisi ve eğer bir tek kadın ise o zaman ona malın yarısı vardır. Eğer ölen, ana ve baba ile birlikte çocuklar da bırakmışsa ana babanın her birine ölenin terekesinden altıda bir; şâyet ölenin çocuğu yok da, mirasçı olarak ana ve babası kalmışsa, ananın payı üçte birdir. Eğer ölenin kardeşleri varsa terekenin altıda biri ananındır. Bu paylar, ölenin borçları ödenip, vasiyeti de yerine getirildikten sonra hak sahiplerine verilir. Baba ve çocuklardan, hangisinin size fayda bakımından daha yakın olduğunu, siz bilmezsiniz. Bütün bunlar Allah tarafından farz kılınmıştır. Şüphesiz Allah alîmdir, hakîmdir.

"Eğer hepsi kadın olmak üzere ikiden de fazla iseler, bunlara mirasın üçte ikisi ve eğer bir tek kadın ise o zaman ona malın yarısı vardır.”

Burada bahsedilen Kadın kelimesi ne anlamda kullanılmış? Eğer Kızları anlamında kullanılmış ise neden ayrıca çocuklarından bahsetmektedir?

Cevap: 1) Bu yazdığınız meal kimindir bilmem ama karışık ve dakik değil. Âyetin doğru meali şöyledir: “11- Allâh size, çocuklarınız(ın alacağı mî­râs) hakkında, erkeğe iki kadının payının verilmesini tavsiye eder. (Çocuklar) İkiden fazla kadın iseler, (ölenin geriye) bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer (çocuk) yalnız bir kadınsa (mîrâsın) yarısı onundur. Ölenin çocuğu varsa, bıraktığı mîrâsta ana ba­basından her birinin altıda bir hissesi vardır. Eğer çocuğu yok da ana babası ona varis oluyorsa, anasına üçte bir düşer. Eğer kardeşleri varsa, anasının payı altıda birdir. (Bu hü­küm­ler, ölenin) Yapacağı vasiyetten, ya da bor­cundan sonradır. Babala­rınız ve oğullarınızdan, hangisinin fayda bakımından size daha yakın oldu­ğunu bilmezsiniz. Bunlar, Allâh’ın koyduğu hak­lardır. Şüphesiz Allâh bilendir, hikmet sâhibidir.”

Âyette evlâd kelimesi geçer. Evlâd, veled’in çoğuludur. Erkek çocuk için de, kız çocuk için de kullanılır. İşte âyet, ölenin evlâdının alacağı miras payını açıklığa kavuşturmaktadır. Bunlar eğer erkek ve dişi (kız-kadın) iseler, erkek, kız çocuğun iki katı miras alır. Evlâd (çocuklar) erkek ve kadın olarak anılmıştır. Erkeğin karşıtı elbette kadındır. Eğer âyette erkek çocuk için ibn kelimesi kullanılsaydı, bunun karşıtı bint (kız) olurdu. Ama âyette çocuklar daha genel tanımıyla zeker (erkek) ve unsâ (dişi, kadın) olarak anılmıştır. Erkek çocuğun karşıtı ünsâ yani dişi çocuktur ki biz çeviride bunu kadın olarak ifade ederiz. Yoksa Arapça’da ünsâ (dişi) demektir. Âyette çocuklar, genel ifade ile evlâd olarak anılmıştır. Arapça’da kadın mer’eh, imree’dir. Ama çeviriye kelimeyi dişi olarak geçirirsek Türkçede bu ifade biraz küçültücü olur. Çünkü dişi tabiri daha ziyade hayvanları çağrıştırır, ayrıca cinselliği üst plana çıkarır. Âyetin orijinalinde her şey gayet dakik olarak yerindedir. Çevirideki ifade de, dişi kelimesindeki küçültücü söylemden kaçınmak içindir.

(devamı yarın..)