HEDİYELER RÜŞVET SAYILIR MI?

Süleyman Hocam Merhabalar,

Öncellikle size en derin saygı ve selamları sunarım. Kitaplarınız, yazılarınız ve yıllardır yaptığınız hizmetler ile İslam dininin hurafeden uzak, en doğru şekilde anlaşılmasına sağladığınız katkılar sebebiyle Allah'ın rahmeti üzerinize olsun.

Hocam, ben ticaret ile uğraşan Üniversite mezunu bir kişiyim. Ticaretime haram bulaştırmamak için bütün gayretimle dikkat ediyorum. Ancak bir konuda karar vermekte zorlanıyorum. Bu konu ile ilgili değerli yorumlarınız ile bana yardımcı olmanızı rica ediyorum.

İşimiz büyük fabrika ve kurumlara temizlik malzemeleri, çay, kahve vb. ürünlerin toptan dağıtımını yapmak. Çalıştığımız firmalar arasında Türkiye'nin en büyük üretim tesislerinden bazıları da var. Bu noktalarda çalışan satınalma sorumluları bazen bizden çeşitli hediyeler istiyorlar. Bu durum iki şekilde gerçekleşiyor.

Birinci durumda, 10 TL'lik malı, firmama 11 TL yaz, aradaki 1 TL'yi bana ver gibi talepleri oluyor. Biz böyle bir uygulamayı asla yapmadık ve yapmayız. Bu gibi noktalara çalışamayacağımızı söylüyoruz.

İkinci durum ise, bir malı almadan önce birçok yerden fiyat araştırıp, bulduğu en iyi fiyata ya da bu fiyatın altına ürünü bizden satın almak istiyorlar. (Verdiğimiz iyi hizmet, hızlı tedarik gibi avantajlar sunuyoruz). Bizim ile piyasadan aldıkları fiyatları paylaşıyorlar. Zaman zaman da bizden T-Shirt, gömlek, kazak vb. hediyeler istiyorlar. Ancak bu malı senden almam için bana bunu almalısın şeklinde değil. Ticari ilişkilerimiz uzun süreli olduğu için dönem dönem bu talepleri oluyor. Talepleri olmadıklarında da dönem dönem biz hediyeler alıyoruz. Şunu biliyorum ki bu hediyeleri onlara vermesek ticaretimiz kesinlikle sekteye uğrar.

Hocam ikinci durumda anlattığım gibi çeşitli hediyeler veriyoruz. Bu durum rüşvet içerisinde midir? Böyle bir kazanç haram mıdır? Konu ile ilgili değerli görüşlerinizi rica ederim...

Cevap: Umut Bey, yaptığınız iş ticari bir işlem. Verdiğiniz bu hediyeler, başka firmaların veya kişilerin ALEYHİNE SONUÇ VERİYOR VEYA VERECEK İSE rüşvettir, haramdır. Hz. Ömer, Baheryn'e tahsildar olarak gönderdiği şahıs topladığı vergileri getirip halifeye teslim ettikten sonra halife tahsildara, bu teslim ettiğinden başka bir şeyin kendisine verilip verilmediğini sorar. Tahsildar da vergilerin, teslim ettikleri olduğunu, ancak bazı kişilerin kendisine birtakım hediyeler verdiğini, bunların kendisine özgü olduğunu söyler.

Halife o hediyeleri de ister: "Sen bizim tahsildarımız olmasaydın, o insanlar sana bu hediyeleri verirler miydi? Bunları devlet hatırına verdiler. O halde o hediyeler de devletindir deyip" tahsildara verilen hediyeleri alıp maliyeye verir.

Şimdi burada sizin o kişilere verdiğiniz hediyelerin amacı bellidir. Acaba o adamlar, bu aracılığı yapıp size menfaat sağlamasalar, siz onlara bu hediyeleri verir miydiniz? Sanıyorum vermezdiniz. Öyle ise Halife Ömer'in tutumunu düşünerek davranışınıza bir yön verebilirsiniz. Ben verdiğiniz bu hediyelerle haram bir iş yaptığınızı söyleyemem ama çok güzel, helal zülâl bir iş yapıyorsunuz da diyemem. Mesele kuşkuludur. Bu konuda vicdanınıza danışarak hareket edebilirsiniz. Çünkü Peygamberimiz: "Müftüler fetva verse de sen vicdanına danış!" buyurmuştur.