Seta

Kumarda kul hakkı var mı?

Hocam, iki sorum var :

SORU-1: Geçmişte (yirmi beş-otuz yıl önce) iki-üç yıl tanıdığı-tanımadığı kişilerle kumar oynamış biri pişman olup tövbe etmiştir. Geçmişte oynanan bu kumarda kul hakkı var mıdır? Varsa kimlerin hakkı vardır ve kul hakkından kurtulmak için ne yapılabilir?

SORU-2: Otuz yıl önce vefat eden babam dürüst bir insandı. Namazını hep kılardı. Şimdi annemle konuştuğumuzda, babamın gençliğinde yaklaşık sekiz-on yıl kadar Ramazan orucu (Ramazan’ın yaza geldiği aylarda) tutmadığını söylüyor. Babamın herhangi bir vasiyeti de yok. Şimdi ben, babamın bu oruç borçlarıyla ilgili hesaplayıp fidye versem babam bu borçlardan kurtulur mu? Allah, razı olsun. Selametle... S. A.

Cevap: Kul hakkı olsa da olmasa da kumar haram. Ayrıca kumarda kazanılan parada elbette kul hakkı var. Alın teri ile mi kazandınız o parayı? Bu parada kimlerin hakkı olduğunu ben nereden bileyim? Kiminle kumar oynayıp kazandıysa o kişinin ve ailesinin hakkı vardır kazanılan parada.

Baban oruç tutmamışsa sorumluluğu ona ait. Sen buradan fidye vermekle babanı o sorumluluktan kurtaramazsın. Ama sadaka vermek babanın ruhu için sevap götürür. Dini emirler kişilerin kendisine yöneliktir. Ölen insanın amel defteri kapanır. Namaz kılmayanın yerine bir başkası namaz kılamaz, oruç tutmayanın yerine bir başkası oruç tutamaz. Böyle şeyler niyabet (yani vekâlet) kabul etmez. Bu neye benzer biliyor musunuz? Yıllarca ellerini yıkamadan ölmüş olan kimsenin yerine bir başkasının el yıkamasına benzer. Başkasının elini yıkamasıyla elini yıkamamış olanın eli temizlenir mi? Allah'a isyan ile kirlenen ruhu da ‒bir başkasının temizlenip arınmasıyla‒ temizlenip arınmaz. Sevap da, ceza da şahsın kendisine aittir.