KAVRAM YANILGISI (2)

(...dünden devam)

Erzurumlu İbrâhîm Hakkı Hazretleri, Ma'rifetname’sinde mahab­betin ileri derecesi olan aşkı şöyle tanımlıyor:

'Işk maḫfî iken âşikâr oldu,         Cümle ervâh ana şikâr oldu

(Aşk gizli iken açığa çıktı, bütün ruhlar onun tuzağına düştü)

'Işk âsârın eylemiş izhâr,            Fa'tebir minhu yâ zevî'l-ebsâr

(Aşk eserlerini göstermiştir. Ey gözü olanlar bundan ibret alın!)

'Işk bünyâd-ı her dü-âlemdir,      Cevher-i asl-ı rûh-i Âdem’dir

(Aşk iki dünyanın temelidir. Âdem ruhunun asıl özüdür)

'Işktır bil ki mebde-i eşyâ,           Cümle nûrundan oldular peydâ

(Bil ki her şeyin başlangıcı aşktır; bütün varlıklar aşk ışığından var olmuşlardır.)

'Işk kân-i 'ulûm-ü 'irfândır,          Nûr-i her çeşm-ü cân-i her cândır

(Aşk, bilimlerin ve Tanrısal bilimin kaynağıdır. Her gözün ışığı, her canın canıdır.)

'Işk mânend-i erganûn olmuş,     Her 'ulûm içre zû-fünûn olmuş

(Aşk, erganûn(org)a benzer. Her bilimin içine aşkın çeşitli dalları salınmıştır.)

'Işkı âyîne-i cemâl anla,             Sırr-ı esrâr-ı Zû’l-celâl anla

(Aşkı, Cemâl (güzellik) aynası bil. Onu İhtişâm sâhibi Allah’ın gizemlerinin gizemi bil.)

'Işk hacc-ü hakîkat oldu zekât,   Teşne dillerde oldur âb-i hayât

(Aşk, erganûn(org)a benzer. Her bilimin içine aşkın çeşitli dalları salınmıştır.)

'Işktır lezzet-i sıyâm-ü namaz,     Her dem eyler özüne nâz-ü niyâz

(Oruç ve namazın hakîkati aşktır; her zaman kendi özüne nâz ve niyaz etmektedir.)

'Işk dil tahtı üzre sultandır, Mesel-i mûr zeber ol Süleyman’dır

(Zeber, üst, göğüs demektir. Akıl anlamında kullanılmıştır. Yani akıl karıncaya, aşk ise hükümdar olan Hz. Süleyman’a benzer.)

'Işk sultânı, nâm-ü şân bilmez,    Oldur âzâde, hânümân bilmez

(Aşk, pâdişahı ad san tanımaz; o tam özgürdür, âile, hanedan bilmez.)

'Işk bilmez zen-ü benîn-ü benât, Seyyi'âtı eder kamû hasenât

(Aşk kadın, oğul kız tanımaz; kötülükleri de hep güzel yapar (güzel görür))

'Işk-ı pâk içre yoktur aslâ 'ayb,    Cümle yeksân ana şehâdet-ü gayb

(Tertemiz aşk içinde asla günah yoktur. Aşk için görünür ve görünmez mahaller hep birdir. (Aşk yapacağını kimseden saklamaz. İnsanların değerlendirmesini düşünmez, açıkta yapmadığını gizlide de yapmaz).)

'Işk hem evvel oldu hem âhir,     Cümleden bâtın oldu, hem zâhir

(Aşk hem evveldir, hem sondur. Hem herkesten gizli, hem de kamuya açıktır.)

'Işktır asl-ü fer'-i cûd-ü vücûd,     'Işkdan oldu küllü şey' mevcûd

(Cömertliğin ve varlığın aslı da dalı da aşktır. Her şey aşktan var olmuştur.)

'Işktır 'ışk cümle bi't-tahkîk,         Hakkı haktır bu sözler et tasdik.

(Her şey gerçekte aşktır aşk! Hakkı, bu sözler gerçektir; bunları doğrula!)

(devamı yarın..)