İLÂHÎ DİNLERİN RUHBİRLİĞİ (1)

Allah'ın gönderdiği dinlerin özü birdir. Tevrât, İncîl ve Kur'ân. Bunların üçü de birbirini destekleyen vahiylerdir. Yahûdîlik, Hıristiyanlık ve Müslümanlık, özde bir oldukları için Kur'an, kendinden önceki Kitaptan saygı ile söz eder ve Kitâb sahiplerini, Kitâblarının hükümlerini gereğince uygulamağa çağırır. Kitaplarını gereğince uygulamayıp sadece işlerine gelen bazı kısımlarını uygulayan, işlerini gelmeyen kısımlarını unutan, terk eden Kitap ehlini, nankör, zâlim ve fâsık olarak nitelendirirken; Müslümanlarla birlikte Kitaplarını güzelce uygulayan Yahûdîlerin, Sâbiî­lerin ve Hıristiyanların da korku ve üzüntü çekmeyeceklerini, Cennete gireceklerini vurgular: Bkz. Mâide: 65-69. âyetler

Arabistan'da çıkan üç Tevhîd dinin özde birliğini vurgulamak üzere Kitap ehlinin kesip pişirdiklerinin Müslümanlara, Müslümanların yiyeceklerinin de öteki Kitap ehline helâl olduğu; Müslümanların, Kitap ehli kadınlarıyla evlenebilecekleri bildirilmiştir (Mâide: 5).

Üç İlâhî dinin kaynağı birdir. Peygamberler aynı Tanrı'nın elçileridir. Allah her millete tevhîdi duyurmak için kendi dillerini konuşan elçiler göndermiştir. Kur'ân üç dinin ma'bedlerinin, Allah'ın anıldığı yerler olduğunu ve inananlar tarafından bunların savunulup korunduğunu belirtir:

Eğer Allâh'ın bazı insanları diğer bazılarıyla savunması olmasaydı, içlerinde Allâh'ın ismi çok anılan manastırlar, kiliseler, havralar ve mescidler yıkılırdı. Allâh, kendi(dini)ne yardım edene elbette yardım eder. Kuşkusuz Allah, kuvvetlidir, galibdir…(Hac: 40)

Savma'a'nın çoğulu olan savâmi' Yahudi papazlarının tenha yerlerde edindikleri ma'bedlerdir ki bunlara manastır da denir. Bî'a'nın çoğulu olan biya' da genel olarak Hıristiyan kiliselerine denir. İbranca salûta'nın çoğulu olan salâvât da yahudî ma'bedleridir. Mescid'in çoğulu olan mesâcid ise müslümanların mabedleridir. Başka bir tefsîre göre savâmi ' Hıristiyanların, biya' Yahudilerin, salâvât sâbiîlerin, mesâcid de müslümanların ma'bedidir.

Bu âyetler, bütün İlâhî dinlerin birliğini ve Allah'ın, bütün inananlara yardımcı olduğunu ve her millete bir ibadet koyduğunu bildiren âyetle ilgilidir. Çünkü Hac: 34‘ncü âyette Allah'ın, her millete bir kurban ibâdeti koyduğu belirtilmiştir. Bu âyette de tevhid mabedlerini kimi kullarıyla savunmasaydı Allah'ın adının anıldığı savma'aların, biya'ın, salûta'ların ve mescidlerin yıkılmış olacağı; fakat Allah'ın buna müsâade etmediği, insanları birbiriyle savunduğu, kendisine yardım edene yardım edeceği, O'nun çok güçlü ve daima galip olduğu bildirilmektedir.

(devamı yarın..)