KAZA NAMAZINDA EZAN VE KAMET ŞART MI?

Sayın hocam bizlere gösterdiğiniz yollar için Allah sizden razı olsun. Sorum şudur: Bazen işlerim gereği cemaatle kılamadığım hatta vaktinde kılamadığım namazlarımı kaza ediyorum. Fakat bir arkadaşım dedi ki kaza ettiğin namazlardan önce namaza durmadan ezan okuyor musun? Şaştım kaldım hiç duymamıştım. Sen dedi cemaat namazı kılarken görmüyor musun? Ama hakikaten hiç duymamış idim. Aslını öğrenebilir miyim hocam? Teşekkürler olsun, Allah sizleri başımızdan eksik etmesin.

Cevap: Şunu iyi biliniz ki: Kasten kılınmayan namazların kazası yoktur.

Hastalık, uyku, mevsim şartları, korku, tehlike gibi bir özür nedeniyle kılınamayan namazların kaza edilmesi gerekir. Ama hiçbir özür yok iken kasten kılınmayan namazların kazası yoktur. Peygamberimiz döneminde böyle bir uygulama olmamıştır. Hadislerde namaz kazaları, bir özür dolayısıyla kılınmamış olan namazlar hakkındadır. Bunun delillerini daha önceki yazılarımda belirtmiştim. Dileyen allâme Şevkânî’nin Neylu’l-Evtâr adlı eserine bakabilir.

Aslında bir özür dolayısıyla kılınmayan namazlar, özür durumu geçince sırasıyla birleştirilerek kılınır. Mesela kılınmamış olan sabah, sonra öğle, sonra ikindi namazları sırasıyla kılınır. Ardından da içinde bulunulan vaktin namazı kılınır.

Farz namazlarda ezan ve kamet sünnettir, farz değildir. Esasen ezan, vaktin girdiğini cemaate duyurmaktır. Kamet de mescidde veya mecliste bulunan insanlara, namazın başlamakta olduğunu bildirmekten ibarettir. Şimdi kişinin, kılmadığı bir namazı, yalnız başına kılmak için ezan okumasına ne gerek var? Kime duyuracak o namaz vaktini? Kendisine katılacak bir kimse yok ki onlara duyursun. Kaldı ki ezan, namaz vaktinin girdiğini duyurmak demektir. Oysa kaza namazının vakti yoktur. İstendiği zaman kaza namazı kılınabilir.

Kamete gelince o da cemaat namazının başladığını namaz kılmak üzere toplanmış bulunan halka bildirmek içindir. Kendi başına namaz kılan insanın, artık başkalarına bunu duyurmasına ne gerek var? Çünkü yalnız başına namaz kılmaktadır. Başka biri onun namazına katılmayacaktır. Kamette "hayye alâ's-salâh, hayye alâ'l-felâh, Kad kameti's-salâh" denmektedir. Bunun anlamı şudur: "Haydin namaza, haydin felâha, namaz başladı" Orada kendisinden başka namaz kılacak bir kimse bulunmadığına göre "Haydin namaza!” diye başkalarını namaza çağırmanın anlamı var mı? Bu tür hükümler kimi İlmihal kitaplarına girmiştir ama işin espirisi yoktur. İslâm'da anlamsız bir şey olmaz.

Zaten dediğim gibi İslâm'da bile bile namazı kılmamak, küfre yakın bir günahtır. Bile bile namaz terk edilmez. Özür dolayısıyla kılınmayan namazlar da sırasıyla birleştirilerek kılınır. Bunlar için ezana gerek yoktur ama her namaz için bir kamet getirmek, sünnete uymak bakımından güzeldir. Fakat kamet getirilmeden de kılınsa namaz tamamdır. Size o bilgileri veren arkadaşınızın bilgisi yüzeyseldir. Allah kabul etsin.