BÂTINÎ TEFSÎRLERİ (3)

(...dünden devam)

Bundan dolayı bu gibi yorumları, İşârî Tefsîrin kabul şartlarına vurur, onlara uymadıkları için sahiplerine reddederiz. O şartlara uymayanlar işarî tefsîr olamaz. O şartlara uyan işarî tefsîrle de amel etmek (onları uygulamak) gerekmez. Çünkü bu tefsîr vicdaniyyattandır. Vicdaniyyat (kişisel sezgi ve düşünceler) delil ve burhana dayanmaz. O, sûfîye mahsus bir hal, kendisi ile Rabbi arasında bir sırdır. Kendisi onun gereğine göre hareket eder, fakat başkasını onu uygulamaya zorlayamaz.

Sûfîlerin bâtınî tefsirlerine işârî tefsîr denilir. Bunların mu’teber sayılması için birtakım şartlar aranır.

Bâtın Mânânın Sıhhatinin Şartları:

Bâtın manânın sahih sayılması için dört şart aranır:

1 – Bâtın manânın, lafzın zahir (açık) manâsına aykırı olmaması,

2 – Başka bir yerde bu manânın doğruluğuna nassen veya zahiren bir kanıtın bulunması,

3 – Bu manâya şer'î veya aklî bir muârızın (karşıt bir delîlin) bulunmaması,

4 – Bâtın manânın tek mânâ olduğunun ileri sürülmemesi.

MA’RİFET, KEŞİF İLHAM HAKKINDA BİLGİ TALEBİ

Hocam, bir konuyu öğrenmek istiyorum, lütfedip yanıtlarsanız çok mutlu olurum: Marifet, keşif, ilham, ledün ilmi, batın ilmi bu kavramların birbirinden farkı var mıdır, yoksa hepsi aynı anlamda mıdır? Farklı kavramlar iseler, birbirinden farkları nelerdir? Teşekkür ederim...

Cevap: Bu konular iki satırla cevaplanacak şeyler değildir. Bu konuyu güzelce öğrenmek istiyorsanız "İslâm Tasavvufu" adlı eserimden Ledün ilmi konusunu okuyabilirsiniz. Ama kısaca: ma'rifet manevi bilgi demektir ki buna İrfan da denilir. Keşif ise insanın iç gözü, gönül gözü denilen kalb gözüne açılan bilgilerdir. İnsan Allah aşkıyla öyle bir noktaya gelir ki görünmez âlemden ruhuna bilgiler akar. İşte peygamberlerin ve velilerin bilgileri gönül gözüne açılan bilgilerdir. Keşf kapalı olan bir şeyi açmak, görmek demektir. Ermiş kişiler gönül gözleriyle bazı gizleri keşfedebilirler. Fizik bilginlerinin de bilinmeyen bir şeyi bulmalarına keşif denilir.

Ledün ilmi ile bâtın ilmi aynı anlama gelirse de Ledün ilmi Allah katından verilen bilgidir. Hızır Aleyhisselâm’a verilmiş olan bilgi bu tür bilgidir. Kur'ân da bu tür bilginin sonucu olarak gelmiştir. Bâtın ilmi de gönül gözüyle elde edilmiş bulunan, içe doğan bilgidir. Yalnız her ledün ilmi batın ilmi ise de her batın ilmi ledün ilmi olmayabilir. Batın ilmi, kişinin iç gözüne açılan bilgilerdir ama ledün ilmi, doğrudan Allah tarafından verilen yepyeni bilgilerdir.