ṬAYYİBÂT (الطيِّبَات) (1)

Ṭayyibât (الطيِّبَات): Ṭayyib'in çoğuludur. Ṭayyib (طَيِّب), insanın hoşuna giden, canın çektiği güzel şeylerdir. Râğıb’ın açıklamasına göre dinde ṭayyib, alınması caiz olan yerden, alınması caiz olan miktarda ve alınması caiz olan bir biçimde elde edilen yiyecektir. Bu nitelikte olan şey dünya ve âhiret bakımından ṭayyibdir. Bu nitelikte olmayan şey, şimdi güzel görünse de âhiret bakımından güzel değildir. Ṭayyib'in karşıtı, hoş olmayan, çirkin, tiksinti verici şeydir. Bâtıl inanç, yalan söz, çirkin eylemler de ḫabîs sözcüğünün kapsamındandır.

"Onlar ki yanlarındaki Tevrât ve İncîl’de yazılı buldukları o Elçi’ye, o Ümmî Peygamber’e uyarlar. O (Peygamber) ki, kendilerine iyiliği emreder, kendilerini kötü­lükten meneder; onlara güzel şeyleri helâl, çirkin şeyleri harâm kılar, üzerlerindeki ağırlıkları, sırtlarındaki zincirleri kaldırıp atar." (A‘râf: 157) ,

"De ki: 'Allah’ın, kulları için çıkardığı süsü ve güzel rızıkları kim harâm etti'?” (A‘râf: 32),

"Allah'ın size verdiği rızıktan helâl, hoş olarak yiyin de Allah'ın ni‘metine şükredin; eğer O'na kulluk ediyorsanız." (Nahl: 114),

"Sizi güzel şeylerle besledi.” (Mü’min: 64; Nahl: 72; Enfâl: 26),

"Onları güzel şeylerle besledik." (İsrâ: 70; Yûnus: 93; Câsiye: 16),

"Size verdiğimiz güzel rızıklardan yiyiniz." ( A‘râf: 160; Tâhâ: 81; Bakara: 57, 172),

"Ey insanlar, yeryüzünde bulunan helâl ve temiz şeylerden yiyin, şeytanın adımlarını izlemeyin; çünkü o, sizin apaçık düşmanınızdır." (Bakara: 168)

Bu âyetlerde inananlara, Allah’ın, kulları için yarattığı süslerin ve güzel rızıkların harâm olmadığı bildirilmekte; Allah’ın yarattığı güzel rızıkları helâl olarak yemeleri; dünyanın güzel şeyleri üzerine kendi düşünceleriyle birtakım yasaklar koymamaları emredilmektedir.

"Ey inananlar, kazandıklarınızın ve yerden sizin için çıkardığımız ni‘metlerin iyilerinden (Allah için) verin." (Bakara: 267),

Sadakalar, sevilen, beğenilen şeylerden verilmelidir. Zaten atılacak olan, iğrenç, işe yaramaz şeylerden sadaka olmaz. İnsan: 90/8’nci âyette Allah'ın hâlis kullarının: "Yoksula, yetîme ve esîire sevdikleri yemeği yediren" insanlar olduğu belirtilmekte; Bakara: 177'de de asıl iyiliğin, kişinin sevdiği malından sadaka vermesi olduğu vurgulanmaktadır. Evet makbul olan sadaka, insanın kendi yediği ve giydiği güzel şeylerden verilen sadakadır. Kendisinin iğrendiği, çöp sepetine atacağı şeyi fakîre vermek makbul bir sadaka olmaz.

(devamı yarın..)