ARAF 180. ÂYETİN TEFSÎRİ (4)

(...dünden devam)

Ca'fer ve Ebû Zeyd'in Kur'ân'dan araştırıp çıkardıkları, Süfyân'ın da doğruladığı isimler bunlardır. Bu isimlerde çok ihtilâf ve tekrar vardır. Birkaç isim de isim kipiyle anılmamıştır ki bunlar Ṣâdiķ, Mün‘im, Mutefaḍḍil, Mennân, Mubdi', Mu‘îd, Bâ‘iś, Ḳābıȡ, Burhân, Mu‘în, Mumît, Bâķî'dir.

"Ebû ‘Abdillah Muhammed ibn İbrâhîm ez-Zâhid'in, el-Maksadu'l-esnâ'da el-Esmâ'u'l-husnâ'yı, Kur'ân'dan araştırıp çıkardığını öğrendim. Onun listesini de araştırdım, onun da birkaç ismi tekrar ettiğini ve isim kipinde anılmamış kelimeleri de aldığını gördüm. Bunlar (es-Ṣâdıķ, el-Kâşif, el-‘Allâm)dır. (Fâliķu'l-habbi ve'n-nevâ)daki muzâf ismi de anmıştır. Oysa (Ḳābilu't-tevbi)de (Ḳābil)i anması gerekirken bunu yapmamıştır.

"Ben Kur'ân'da isim kipiyle anılmış, fakat Tirmižî'nin rivâyetinde yer almamış isimleri şöyle saptadım: (er-Rabb, el-İlâh, el-Muȟîţ, el-Ḳadîr, el-Kâfî, eş-Şâkir, eş-Şedîd, el-Ḳāim, el-Ȟākim, el-Fâţır, el-Ğâfir, el-Ḳāhir, el-Mevlâ'n-Naṣîr, el-Ğâlib, el-Ḫāliķ, er-Rafî‘, el-Melîk, el-Kefîl, el-Ḫallāķ, el-Ekrem, el-A‘lâ, el-Mubîn, el-Ḫafiyy, el-Ḳarîb, el-Eȟad, el-Hâfiḍ)dir ki bunların sayısı yirmi yedidir. Bunlar, Tirmizî'nin rivâyetinde isim kipiyle anılanlara eklenince isim sayısı doksandokuza varır. Bunların hepsi Kur'ân'da geçer. Ancak bazısı izâfet (tamlama) halindedir: (شديد العقاب)da geçen Şedîd, (رفيع الدرجات)da geçen Rafî‘, (قائم على كل نفس بما كسبت)de geçen Ḳāim , ( فاطر السماوات)da geçen Fâţir, (وهو القاهر فوق عباده)de geçen Ḳāhir, (نعم المولى ونعم النصير)de geçen Mevlâ, Naṣîr, (عالم الغيب)de geçen ‘Âlim, (خالق كل شيئ)de geçen Ḫāliķ, (غافر الذنب)de geçen Ğâfir, (والله غالب على أمره)de geçen Ğâlib, (فالله خير حافظا)de geçen Ĥâfiż.

Tirmizî'nin rivâyetinde anılan bazı isimler de izâfet (tamlama) kipiyle geçer. (لمحـيى الموتى)da geçen Muhyî, (مالك الملك)de geçenMâlik, (نور السماوات والأرض)da geçen Nûr, (بديع السماوات والأرض)da geçen Bedî‘, (جامع الناس)da geçen Câmi‘, (أفغير الله أبتغى حَكَمًا)de geçen Ĥakem, (ونحن الوارثون)da geçen Vâriš isimleri.

(devamı yarın..)