ALAK SURESİ İLK BEŞ ÂYETİNİN TEFSİRİ (2) PDF 
Perşembe, 23 Eylül 2021 00:00

ALAK SURESİ İLK BEŞ ÂYETİNİN TEFSİRİ (2)

(...dünden devam)

Âyetteki alak ile kan pıhtısı anlamı kastedilmiş ise, aşılanan yumurtanın, bölünmek suretiyle meydana gelen hücrelerin verdiği kırmızı görünüme işaret edilmiş olur. Kelimede asıl anlam olarak yapışkanlık bulunduğu için insanın yapışkandan yaratılması, aşılanan yumurtanın, rahmin cidarına yapışıp üremesine işarettir. Kelimedeki ilgi, sevgi anlamı da göz önünde bulundurulursa insanın, Allah'ın sevgi ve şefkatiyle yaratıldığı, insanın mayasına sevgi ve şefkat katıldığı anlaşılır. Ayrıntı için Tefsirimizde Kıyamet Sûresi’nin son kısmına bakınız.

İnsanı bir kurtçuktan, yahut kan pıhtısı görünümü veren embriyo'dan, yahut sevgi ve şefkatten yaratıp aşamadan aşamaya geçirerek geliştiren, mükemmel şekle koyan, işitici, görücü, düşünücü yapan, sonra dünyaya getirip onu öğrenime yönelten, ona bilmediği şeyleri öğrenmeyi ve kalemle yazı yazmayı ilham eden Allah'a karşı insanın kulluk etmesi gerekirken nankörlük etmesi asla yakışık almaz. İşte bunları izleyen âyetlerde, varlığını Allah'a borçlu olan insanın, O'na karşı böbürlenmesi, kendisini zengin, kendine yeterli görüp kibirlenmesi kınanmaktadır.

İlk âyette yaratan Rabbinin adıyla okumanın emredilmesi, sonra o Rabbin, insanı alak'tan yaratan Rabb olarak nitelendirilmesi, Kur'ân'ın ilme ve bilgiye verdiği değeri gösterir. Âdetâ insan, bu âyetlerle Allah'ın yarattığı şeyleri incelemeğe yöneltilmekte, bu incelemeğe önce kendi yaratılışından başlamağa, öğrendiklerini yazı ile de tespit ederek ilmini geliştirmeğe ve bilmediği şeyleri öğrenmeğe teşvik edilmektedir ki bütün kâinât varlıklarını incelemek, maddî ve manevî ilimleri öğrenmek bu âyetin yönlendirmesi kapsamına girer.

Âyette insan geneldir. Bütün insanların alaktan yaratıldığı ifade edilmiştir. Gerçi hayvanlar da alaktan yaratılır ama hitap insana olduğu için insanın yaratılış başlangıcına işaret edilmiştir. Tâ ki insan önce kendi yaratılışını düşünsün de kendisini öyle görünmez, tek birer hücreden ibaret sperm ile yumurtanın bileşkesi zigot durumundan şu mükemmel insan şekline getiren yüce Yaratıcıya şükür ve ibâdet etsin.

Hamdi Yazır’ın ifadesiyle: "Bu ilk beş âyet içinde "Oku" emri, iki kez yinelenmiştir. Bundan okuma yeteneğinin tekrar ile oluşacağına bir tenbih olduğu gibi başkalarına tebliğ ve yazdırmak için okumak üzere ikinci bir emir de olabilir" (Hak Dini 8/5951).

***

 

 

   Copyright @ Süleyman Ateş