MÜNKER VE FAHŞA ARASINDA NE FARK VAR? (4)
Perşembe, 21 Eylül 2017 00:00

MÜNKER VE FAHŞA ARASINDA NE FARK VAR? (4)

(...dünden devam)

Münker, nekr kökünden mef‘ûl ismidir. Nekr: tanımamak, bilmemek demektir. İrfânın karşıtıdır. Münker tanınmamış, kötü, çirkin şeydir.

Hud: 69-70’nci âyetlerde, delikanlılar şeklinde gelen melekleri insan sanarak onlara yemek ikram eden Hz. İbrâhîm’in, konukların, getirilen yemeğe el uzatmadıklarını görünce korktuğu; onların ise ona korkmamasını, kendisine bir erkek çocuğu olacağını müjdelemek üzere gelen melek elçiler olduklarını söyledikleri anlatılmaktadır.

İnkâr’ın merkezi kalb(gönül)dir. Dil ile inkâr da gönüldeki inkârı açıkça söylemektir. Ancak bazen dil inkâr etse de kalb tersini düşünür. Bu durumda dilin inkârı yalandır, gerçek inkâr değildir. (Allah) Size âyetlerini gösteriyor. Allah'ın âyetlerinden hangisini inkâr ediyorsunuz?” (Mü’min: 60/81), “Allah'ın ni'metini bilirler (bu ni'metleri Allah'ın yarattığını kabul ederler), sonra da (bunları kendilerine verenden başkasına taparak) bu ni'metleri inkâr ederler, çokları da nankördürler.” (Nahl: 70/83) âyetleri bile, bile inkârı anlatmaktadır.

İnkâr kökünden Mef'ul ismi olan Münker sağduyunun ve dinin kabul etmediği, kötü ve çirkin gördüğü şeydir. "Onlar ki yanlarındaki Tevrât ve İncîl'de yazılı buldukları o Elçi'ye, o ümmî Peygamber’e uyarlar. O Peygamber ki kendilerine iyiliği emreder, kendilerini kötülükten meneder..." (A‘râf: 157) âyetinde Hz. Muhammed (s.a.v.) de, diğer peygamber kardeşleri gibi insanlara iyiliği emredip, onları kötülükten meneden bir peygamber olduğu vurgulanmakta;

Yavrum, namazı kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçir ve başına gelene sabret. Bunlar, yapılması gereken işlerdendir." (Lokman: 17) âyetinde de Lokman'ın oğluna tavsiyesi aktarılmaktadır: Lokman, oğluna iyiliği emir, kötülükten men ve başına gelen olaylara sabretmesini öğütlemiştir.

Emr-i bi'l-ma‘rûf, nehy-i ‘ani'l-munker (iyiliği emir, kötülükten men etmek) İslâm toplumunu bozulmaktan koruyan temel görevlerden biridir. Ma‘rûf ve münker genel anlamlı kelimelerdendir. Kur'ân ve sağlam Sünnette yapılması emredilen, toplumun güzel ve hoş gördüğü her şey ma‘rûf kapsamı içine; Kur'ân ve sağlam Sünnetin yasakladığı, toplumun kötü tanıdığı her şey de münker kapsamı içine girer. Ma‘rufu emir,bireyi ve toplumu mutlu kılacak güzel şeylerin yapılmasını istemek; münker'den men‘ de bireyi ve toplumu bozacak, mutsuz edecek her türlü kötülükten insanları vazgeçirmeğe çalışmaktır. Toplum düzeninin korunması için herkes kendi ölçüsünce ve gücü oranında toplum içinde iyiliği emir, kötülükten men'etme görevini yapmağa çalışmalıdır.

Bu prensip, İslâm toplumunun güzel vasıflarını koruyan en önemli görevlerden biridir. Peygamber(s.a.v.)in: "Nefsimi elinde bulunduran Allah'a andolsun ki ya iyiliği emir ve kötülükten menedersiniz, yahut da Allah, çok geçmeden başınıza öyle azâb gönderir ki o zaman du‘â edersiniz ama du‘ânız kabul edilmez" (Tirmizî, Fiten: 9; İbn Hanbel, Müsned: 5/388, 390; Taberânî; et-Tâc: 5/225)buyurduğu rivâyet edilmiştir. Başka bir hadîslerinde de Peygamber'in: "Sizden biriniz bir kötülük görünce onu eliyle değiştirsin. Buna gücü yetmezse onu diliyle kötülesin. Buna da gücü yetmezse gönlünden o işten nefret etsin. Bu da imanın en zayıfıdır." (Müslim, Îmân: 78, Ru'yâ: 12; Tirmizî, Fiten: 11; Nesâ‘î, Îmân: 17; Ebû Dâvûd, Salât: 242; İbn Mâce, İkame: 155; İbn Hanbel, Müsned: 3/20, 49, 52) buyurmuştur.

***