İNSAN HAKLARI (5)

(...dünden devam)

6) Seyâhat hakkı:

"De ki: 'Yeryüzünde gezin, bakın yaratmağa nasıl başladı, sonra Allah, son yaratmayı da yapacaktır. Çünkü Allah, her şeye kadirdir'.” (Ankebût: 20) âyeti ve benzerleri, insanları yer-yüzünde seyahat edip Allah'ın yaratılış mu‘cizelerini görmeğe, araştırma ve inceleme yapmağa yöneltmektedir. Allah'ın verdiği seyahat özgürlüğü, haklı bir sebep olmadan kısıtlanamaz.

7) İkamet hakkı:

Kur‘ân, insana, başkasının hakkına, mülküne tecâvüz et­memek şartıyla Allah'ın mülkü olan şu dünyâda, istediği yerde ikāmet hakkı da tanımıştır: "Nefislerine yazık eden kimselere, canlarını alırken melekler: ‘Ne işte idiniz (dininiz için ne yapı­yordunuz)’ dediler. (Bunlar): ‘Biz yeryüzünde âciz düşürülmüştük.’ diye cevap verdiler. Melekler dediler ki: ‘Peki, Allah'ın yeri geniş değil miydi ki onda göç ed(ip gönlünüzce yaşayabileceğiniz bir yere gid)eydiniz?’ İşte onların durağı cehennemdir, ne kötü bir gidiş yeridir orası!” (Nisâ: 97)

Sonuç olarak vurgulamak gerekir ki: insanın hakkı, baş­kasının hakkıyla özgürlüğüyle sınırlıdır. Bu sınırı da hukuk tesis eder. Filozof İmmanuel Kant, hukuku: “Hukuk, evrensel bir özgürlük kuralı gereğince, herkesin keyfî işinin, başkalarının keyfî işiyle bir arada var olabilmesini sağlayan şartların bütünüdür.” şeklinde tanımlamıştır.

Kişi, kendi hakkını düşündüğü kadar başkasının hakkını da düşünmeli, yalnız insanların değil, hayvanların, bitkilerin hakkını da düşünmeli ve hiçbir canı incitmemeli, hiçbir canlıya zarar vermemelidir. Doğru Müslüman, çevrenin elinden, dilinden zarar görmediği, herkese yaklaşan, iyilik ve barış götüren olgun insandır.

“Olmak istersen cihândâ eger makbûl-i ins-ü cin

Ne kimse senden incinsin, ne sen bir kimseden incin!”

***