ASHAB-I YEMÎN KİMDİR? (1)

Hocam Hayırlı günler diliyorum. Vakıa Suresinin  27 inci ayetinde geçen Ashabı Yemin hakkında bilgi verir misiniz? Kimdir bunlar, özellikleri nelerdir? Cevabınız için şimdiden teşekkürler. Gülen Öztürk

Cevap: 8- Sağın adamları (amel defterleri sağ tarafından verilenler), ne uğurlulardır onlar! 9- Solun adamları (amel defterleri sol tarafından verilenler), ne uğursuzlardır onlar! 10- Ve o sâbıklar, sâbıklar!... 27- Sağın adamları, nedir o sağın adamları! (Vakıa: 8-10, 27)

Meymene: Şum'un tersi olan yümn'den veya sağ taraf anlamındaki yemîn'den türemiş olabilir. Birinci takdirde meymene'ciler, uğurlu kimseler, uğurlu yerde duranlar demektir. Meş'eme de şûm'dan türediği takdirde uğursuzluk, uğursuzluk yeri yahut sol taraf anlamına gelir. Araplar hayrın sağdan, şerrin soldan geleceğine inanırlardı. Bundan dolayı kitabın sağ taraftan verilmesi uğur, sol taraftan verilmesi, uğursuzluk sayılmıştır. Ashâbu'l-meymene. Uğurlular veya amel defterleri sağ taraflarından verilmiş olanlar; ashâbu'l-meş'eme de uğursuzlar veya amel defterleri sol taraflarından verilmiş olanlardır. Sâbıklar ise önce inananlar, hayır işlerinde en ileri geçenler, en yüksek manevî dereceye erenlerdir.

Birinciler mü'minler, ikinciler kâfirler, üçüncüler de mü'minlerden en yüksek derece sahipleridir. "Onlardan kimi nefsine yazık eden, kimi orta giden, kimi de Allah'ın izniyle hayır işlerinde ileri geçenlerdir" (Fâtır: 32) âyetinde de aynı üç grup insan topluluğuna işaret edilmiştir. Nefsine zâlim, yani kötülük edenler ashâbu'ş-şimâldir. Muktesid(orta yürüyen)ler, itidal sahibi mü'minlerdir. Sâbikun bi'l-hayrât da bu Vakıa sûresinde sâbık olarak nitelenen en yüksek sıfatlara ve meziyetlere ermiş mü'minlerdir.

Söz sâbıklara getirilince değerlerini daha iyi ifade etmek için Vakıa 11-26. âyetlerde o sâbıkların, nimet cennetlerinde yüce Allah'a yaklaştırıldıkları, bunlardan bir cemâatin öncekilerden, birazının da sonrakilerden olduğu belirtiliyor. Bu öncekiler ve sonrakiler tabiri üzerinde üç görüş vardır: Taberî'nin tercih ettiği görüşe göre öncekiler, daha önce geçen ümmetlerdir. Sâbıkların bir cemâati onlardan, birazı da sonrakilerden yani son gelmiş olan Muhammed ümmetindendir. Dünya yaratılalıdan beri gelip geçen bütün insanlarla karşılaştırılırsa Muhammed ümmeti için birazı denmesi uygun olabilir. Ancak bu görüşü benimsemeyen ve: "Siz, insanlar için çıkarılan en hayırlı ümmetsiniz" (Âl-i İmrân: 110) âyetinin sarîh ifadesiyle yeryüzüne çıkarılmış ümmetlerin en hayırlısı olduğu belirtilen bu ümmetin Allah'a yakın olanlarının azınlıkta kalmasını uygun görmeyen İbn Kesîr ve İbn Cüzeyy’e göre öncekiler de, sonrakiler de bu ümmettendir. Öncekiler ilk Müslümanlardır, onların Allah'a yakın olanları çoktur. Bu vasıftaki temiz Müslümanlar git gide azalırlar, sonra gelenler içinde bunlar daha az olur (İbn Kesîr, Tefsîr: 4/285; et-Teshîl: 4/88). Bazılarına göre de "essâbikun" önce geçmiş peygamberlerdir. Çünkü önceki zamanlarda daha çok peygamber gelmiştir (et-Teshîl: 4/88)

 (devamı yarın..)