ADAK (1)

İyi akşamlar değerli hocam... Bugün adak konusunda yaşadığımız bir tartışmadan ve araştırmadan sonra bu konuyu en doğrusu bir otoriteden öğrenmek istedim. Sayın Hocam adak adamanın dinimizdeki yeri nedir ve peygamberimiz hiç -kurban-adak adamış mıdır? Adak -haşa-ALLAH ile bir pazarlık konusu olarak yorumlanabilir mi? Ve özellikle kurban adamak ne kadar doğrudur? Kıymetli zamanınızı ayırıp cevap verirseniz çok sevineceğiz... Hürmetle...

Cevap: Hadis, fıkıh Kitaplarında Adaktan ve adağın hükümlerinden söz edilir. Ayrıca Kur'ân da: "... Adaklarını yerine getirsin­ler ve Eski Ev(Ka'be'y)i tavâf etsinler." (Hac: 29) buyurduğu gibi," (Allah için) yaptığınız her harca­mayı ya­hut adadığınız her adağı Allah bi­lir. Zâlimlerin yardımcısı yoktur. Sadakaları açıktan verirseniz ne gü­zel! Eğer onları gizleye­rek fakîrlere verir­seniz bu, sizin için daha iyidir ve sizin gün­âh­larınızdan bir kısmını kapatır. Allah yaptıklarınızı duyar." (Bakara: 270-271) buyurmuştur. Birinci âyette adağın yerine getirilmesi emredilmekte, ikinci atetten de adağın sadaka türünden bir ibadet olduğu anlaşılmaktadır. Sadaka güzel bir ibadettir. Adak Allah ile pazarlık değil, farz olmayan bir ibadeti yapmayı üstlenmektir.

Ulema adağı ikiye ayırırlar: Mutlak ve muallak adak. Mutlak adak, Allah tarafından insana lütfedilen güzel bir nimete ve lütfa teşekkür için namaz kılmayı, sadaka vermeyi adamaktır. Bu nimeti bana ihsan eden Allah için oruç tutacağım, sadaka vereceğim gibi adaklar Mutlak Adaktır. Bunun yapılması gerekir.

Hz. Ömer Resulullah'a, "Ya Resulallah, Cahiliyye dönemimde bir gece i'tikâf etmeyi adamıştım. Ne dersin (bu adağımı yerine getirmem gerekir mi)?" diye sormuş; Resulullah: "İ'tikâf et ve oruç tut!" buyurmuştur. (Tayalisî, Müsned: 1/68)

Muallak adak ise, gelecekte olmasını istediği bir şeyin olması üzerine ibadet türünden bir şey yapmayı adamaktır. "Şu işim olursa, atamam yapılırsa, mezun olursam, oğlum sağ salim gelirse üç gün oruç tutacağım veya sadaka vereceğim" gibi sözler Muallak adaktır. Bu tür adak konusunda ulema farklı görüştedir.

Bir kere Allah'a isyan olan şeyi adamak haram olduğu gibi bunu yerine getirmek de haramdır. Âişe'nin rivayetine göre Hz. Peygamber: "Allah'a itaat (ibadet) etmeyi adayan kimse onu yerine getirsin. Ama Allah'a isyan etmeyi adamış olan kimse onu yerine getirmesin!" buyurmuştur. (Muvatta')

Hz. Peygamberin şöyle buyurduğu da rivayet edilmiştir: "Biriniz yaya olarak haccetmeyi adarsa bir kurban göndersin de binite binerek gitsin." (Tayalisî, 2/174)

(devamı yarın..)