ESER SÖZCÜĞÜNÜN ANLAMI (3)

(...dünden devam)

Çoğunluğun görüşüne aykırı olmakla beraber Râzî bu yorumu gerçeğe daha yakın göstermektedir (Mefâtîhu'l-ğayb: 22/111).

Aslında bu öykü orijinal olarak Kur’ân’da anlatılan bir kıssa değildir. Kur’ân, ibret için Tevrat’ta anlatılan öykünün özetini zikretmektedir. Şimdi Tevrat'ta bu konuda ne söylendiğine bakalım:

"Ve dağdan inmek için Mûsâ'nın geciktiğini kavm görünce, kavm Hârûn'un yanına toplandı ve ona dediler: Kalk bizim için ilâh yap, önümüzden gitsinler; çünkü Mûsâ'ya, bizi Mısır'dan çıkaran bu adama, ne oldu bilmiyoruz. Ve Hârûn onlara dedi: Karılarınızın, oğullarınızın ve kızlarınızın kulaklarındaki altın küpeleri kırıp çıkarın ve onları bana getirin. Ve bütün kavm kendi kulaklarındaki altın küpeleri kırıp çıkardılar ve onları Hârûn'a getirdiler. Ve onu ellerinden aldı ve oymacı âletiyle ona biçim verdi ve onu dökme bir buzağı yaptı; ve dediler: Ey İsrail, seni Mısır diyarından çıkaran ilâhların bunlardır...

"Ve Rab Mûsâ'ya dedi: Git, aşağı in; çünkü Mısır diyarından çıkardığın kavmin bozuldu; onlara emrettiğim yoldan çabuk saptılar; kendileri için dökme bir buzağı yaptılar ve ona secde kıldılar...

"...Ve vaki oldu ki, ordugâha yaklaşınca buzağıyı ve oyunlarını gördü ve Mûsâ'nın öfkesi alevlendi ve elinden levhaları attı ve dağın eteğinde onları kırdı. Ve yaptıkları buzağıyı aldı ve ateşte yaktı ve toz oluncaya kadar ezdi ve suyun yüzüne saçıp İsrail oğullarına içirdi.

"Ve Mûsâ Hârûn'a dedi: Bu kavim sana ne yaptı ki onun üzerine büyük suç getirdin? Ve Hârûn dedi: Efendimin öfkesi alevlenmesin; kavmi sen bilirsin, o kötülüğe âmâdedir. Çünkü bana dediler: Bizim için önümüzden gidecek ilâh yap; çünkü Mûsâ'ya, Mısır diyarından bizi çıkaran bu adama ne oldu bilmiyoruz. Ve onlara dedim: Kimlerde altın varsa kırıp çıkarsınlar ve bana verdiler ve onu ateşe attım ve şu buzağı çıktı..." (Çıkış, bab: 32/1-4, 7-8, 19-24).

Görülüyor ki olayın aslı Tevrat'tadır. Ancak Tevrat'ta buzağıyı Hârûn'un yaptığı ifade edilirken Kur'ân-ı Kerîm'de Samirî'nin yaptığı zikredilmektedir. Çünkü Kur'ân, peygamberlere yakışmayan şeyleri zikretmez. Fakat kanaatimize göre mutlaka Hz. Peygamber devrinde buzağıyı Samirî'nin yaptığını söyleyen Tevrat nüshaları vardı ve orada Samirî'nin, elçinin ayağının izinden toprak alıp yaptığı buzağı heykelinin hamuruna kattığı da yer almıştı. Yoksa bugünkü Tevrat'ta hiç zikredilmeyen, aslı olmayan bir şey Kur'ân'da zikredilmez. Çünkü Kur'ân, "Doğru iseniz Tevrat'ı getirip okuyun" ( Âli İmran Sûresi: 93) diyerek, söylediklerinin Tevrat'takilere uygunluğunu bildirmektedir. Bu parça eğer Tevrat'ta olmasa o zaman Kur'ân'ın bu sözü hâşâ gerçeğe aykırı olur ve Yahudiler de hani bu söylenenler Tevrat'ta yok, bunları nereden çıkarıyorsun diye itiraz ederlerdi. Böyle bir itiraz vaki olmadığına göre demek ki Kur'ân'ın anlattığı bu Samirî halkası da Peygamber devrindeki Tevrat nüshalarında veya Medine Yahudilerinin ellerinde bulunan Tevrat nüshalarında vardı.

Şimdi eğer bu parça aynen Tevrat'ta var idiyse ve Kur'ân da ibret için aynen orada olanı, peygamberlerin şanına yakışmayan ayrıntılardan ayıklayarak zikretmişse Ebu Müslim'in yorumu, zoraki bir tevilden ibaret kalır. Gerçeği Allah bilir.

***