NAMAZIN TEMEL RÜKNÜ OLAN KIRÂAT HAKKINDA (2)

(...dünden devam)

Ebû Yûsuf ve Muhammed'e göre farz olan okuma, bir uzun âyet yahut üç kısa âyet okumaktır. Meselâ "mudhâmmetân", en kısa âyettir. Okurken sağırlık ve gürültü gibi bir mâni olmadıkça ağzından çıkanı kulağının duyması lâzımdır. Kıraatin yeri ayakta durmadır. Bir özür veya nafile namaz dolayısıyla oturmak da ayakta durmak hükmündedir.

Fatiha ile beraber bir namaz suresini ezberlemek, her Müslüman'a vâcib(gerekli)dir. Namazın sıhhati için belirli bir sure gösterilmemiştir. Fâtiha'yı okumak, farz değil, vâcibdir. "Hanefîlere göre Fâtiha'yı okuyamayan kimse, onun herhangi bir dildeki çevirisini okuyarak namaz kılabilir." Hiç Kur'ân okuyamayan ise Fâtiha'yı okuma süresi kadar "Allah, Allah" diye zikrederek namaz kılar (el-Fıkh alâ'l-mezâhibi'l-Erba'a: 1/230 ).

İmama uyan kimse hiçbir şey okumaz, susar. Çünkü Cenâb-ı Hak: "Kur’ân okunduğu zaman onu dinleyiniz, susunuz!" (A'raf: 204) buyurduğu gibi Hz. Peygamber de: "İmam, kendisine uyulmak için imam yapılmıştır. O tekbir aldığı zaman siz de tekbîr alınız, o okuduğu zaman siz susup dinleyiniz, 'ğayri'l-mağdûbi aleyhim velâ'd-dâllîn' dediği zaman 'âmîn!' deyiniz, rükû'a vardığı zaman rükû'a varınız; 'Semi'Allahu limen hamideh' dediği zaman 'Allahumme rabbenâ ve leke'l-hamd' deyiniz. Secde ettiği zaman secde ediniz; oturarak kıldığı zaman hepiniz oturarak kılınız!" (İbn Mâce, İkame: 13) demiştir. Zeyd ibn Sabit, imam ile kılanın okuyamayacağını söylemiş (Müslim, Mesâcid: b. 20). Abdullah ibn Ömer de "İmamın okuması, sana yeterlidir" (İbn Hanbel, Müsned: 2/49) demiştir.

Ancak "Fâtiha'yı okumayanın namazı olmaz” meâlinde sağlam hadîsler bulunduğundan, Şâfi'î ve Hanbelîlere göre açık okunan namazlarda imam, Fâtiha'yı bitirdikten sonra biraz susunca; gizli okunan namazlarda aynı anda cemâ'at de Fâtiha'yı okur. Bizim kanaatimize göre de açık okunan namazlarda imamın okuması cemaat için de yeterlidir. İmamın okuduğunu cemaat dinler. Ama gizli okunan rek’atlarda cemaatin de imam gibi kendi içinden Fâtiha okumaları gerekir. Hem Fatiha’yı okuma gereğini vurgulayan hadîse uyulmuş olur, hem de suskun durmaktansa en güzel dua okunmuş olur. Fatiha okumak, zikrin de en güzelidir. Çünkü namazın temel amacı zikirdir. Yüce Mevlâ: “Beni anmak için namaz kıl!” (Tâhâ: 14) buyurmuştur.

***